Detailinformationen

Pontificale Murense KB Aargau Einzeldokumente Aargauer KantonsbibliothekSignatur: AKB MsMurF 3

Funktionen

Pontificale Murense KB Aargau ; Einzeldokumente Aargauer Kantonsbibliothek

Signatur: AKB MsMurF 3


Muri , 1508. - 1 Band (100 Blätter), 31 x 24 cm, Lateinisch. - Liturgische Handschrift, Handschrift

Inhaltsangabe: (Ir-1r) leer(1v) Miniatur, Stifterbild (2r–15r) Benedictiones festivales, Weihnachten bis Auffahrt. >Benedictiones festivales ad officium peragendas<. Primo diaconus conversus ad populum extollens vocem exhortatur sic imponendo. Humiliate vos ad benedictionem ... >Benedictio in primo gallicantu<. Omnipotens deus qui incarnatione unigeniti sui ... - CBP: Corpus benedictionum pontificalium, ed. Edmond (Eugène) Moeller, 3 Bde., Turnhout 1971–1973 (CC 162–162B) (15v-34r) Benedictiones festivales, Pfingsten bis Advent - 15v Pfingsten CBP 948; Feria IIa CBP 187. 16r Trinitas CBP 919. 16v Corpus Christi, ähnlich CBP 322; Dominica Ia–XXIIIa post octavam Pentecosten: CBP 1110, 695, 1481, 1836, 1071, 540, ähnlich 2059, 741, 1299, 1101, 1899, 369, 1618, 582, 929, 1936, 911, 546, 1835, 927, 696, 1474, 1366. 24r Benedictio dominicalis CBP 351. 24v Dominica Ia–IVa in adventu: CBP 1544, 1307, 1722, 1200. 25v >Benedictio in cottidianis diebus<. CBP 663, 1433. 26r >Benedictio in tempore belli<. CBP 1856; >Benedictio ad pluviam postulandam<. CBP 1431. 26v >Benedictio ad serenitatem postulandam<. CBP 1475; >Benedictio de ieiunio<. CBP 1576. 27r Johannes Bapt. CBP 637. 27v Petrus und Paulus CBP 193; >In festo visitacionis beate Marie virginis<. Deus cuius matris humilitas … 28r Maria Magdalena CBP 793. 28v Christophorus CBP 1462; >Benedictio in die sancte Anne<. Omnipotens deus qui beate Anne sterilitate … 29r Laurentius CBP 2027; Assumptio BMV CBP 1053. 29v Decollatio Johannis CBP 1194. 30r Nativitas BMV CBP 874; Angeli CBP 779. 30v Dedicatio ecclesiae CBP 1680; Exaltatio crucis CBP 1105. 31r Allerheiligen CBP 1652; Martin CBP 583. 31v Andreas CBP 629; Commune sanctorum: Apostel CBP 1203. 32r ›>De uno evangelista benedictio<. Deus qui inter quatuor paradisi flumina … 32v >Benedictio de pluribus apostolis< CBP 1172; Märtyrer CBP 57, 153; Bekenner CBP 1733, 1968; Jungfrauen CBP 175, 1742 (34v–37v) Benedictiones indumentorum pontificalium. >Orationes dicende dum abbas pontificalia induit<. In induitione caligarum. [C]alcia me domine me caligas iocunditatis ... (38r–47v) Benedicitiones diversae. >Benedictio crucis<. Rogamus te domine sancte pater omnipotens eterne deus ut digneris benedicere hoc lignum crucis … [Andrieu, Bd. 3, lib. 2, XII, 3, 4, 2, 6]. 39v >Benedictio bacculi [sic]< [Andrieu, Bd. 3, lib. 1, XIV], 39; >Benedictio annuli [sic]<, [Andrieu, Bd. 3, lib. 1, XIV, 41]. 39v >Prefatio in consumatione [sic] capsarum<. [PRG XL, 111, 112, 115]. 41r >Prefatio ciborii< [Andrieu, Bd. 3, lib. 2, XIX, 1, 2]. 42r >Benedictio ad signum ecclesie< [PRG LI, 5, 10, 15]. 44v >Benedictio vexilli< [Franz, Benediktionen, Bd. 2, S. 296 (3)]; >Benedictio putei< [PRG CCXXXI, 1]. 45r >Benedictio uve vel fabe< [PRG CCXXVI]; >Benedictio ad omnia quecumque volueris< [PRG CCXIX]. 45v >Benedictio ad fruges novas< [PRG CCXXIII]; >Benedictio panis< [PRG CCXXIV]; >Benedictio nove domus< [Franz, Benediktionen, Bd. 1, S. 608 )I, 3)]. 46r >Benedictio pathene< [PRG XL, 88–91]. 46v >Benedictio calicis< [PRG XL, 92–95] - Franz, Adolph. - Die kirchlichen Benediktionen im Mittelalter, 2 Bde. - Freiburg 1909 (48r–v) leer (49r–54r) Ad ordinandum clericos. >Ad ordinandum clericos et seu ad conferendum ordines minores abbas eisdem coram eo constitutis scilicet ordinandis incipit<. Adiutorium nostrum in nomine domini ... >Tradendo eis antiphonarium<. Vide ut quod ore cantes corde credas ... Dilectissimi fratres dominum nostrum Ihesum Christum pro hoc famulo suo qui ad deponendam comam capitis sui ... [Andrieu, Bd. 1, I]. 50r Hostiarius, 50v Lector, 51v Exorcista, 52r Acolita [Andrieu, Bd. 1, IV–VII] (54r–59r) Benedictiones indumentorum seu ornamentorum ecclesiasticorum. >Officio completo continuatur missa<. Praefacio eukaristalis id est vasculi ... Dilectissimi ut deus omnipotens hoc vasculum corporis filii tui ... [PRG XL, 86, 87]. 54v >Benedictio ampullarum<, [ähnlich PRG XL, 95]. 55r >De benedictione sacerdotalium indumentorum<, [ähnlich PRG XL, 79, 81]. 56r >Deinde benedictione mapparum ... sacri altaris< [Andrieu Bd. 3, lib. 2, X]. 56v >Specialis benedictio cuiuslibet indumenti< [Andrieu, Bd. 3, lib. 2, IX, 5]. 57r >Benedictio super amictum humerale< [Andrieu, Bd. 2, S. 451, Zeile 23–25]; >Super albam benedictio< [Andrieu, Bd. 3, lib. 2, IX, 2]. 57v >Super cingulum<. Omnipotens sempiterne deus qui Aaron ...; >Benedictio manipuli<, >Benedictio stolarum<, >Benedictio casule< [Andrieu, Bd. 2, S. 451, Zeile 26–38]. 58v >De benedictione corporalium< [Andrieu Bd. 3, lib. 2, XI] (59r–72r) Ordo ad faciendum monachum et monialem. >Ad induendum novum monachum ad benedictionem cuculle<. Deus eternorum bonorum fidelissime promissor ... [PRG XXVIII, 2 und I, 2; Andrieu, Bd. 1, XVI, 8, 5, 6. 61v Professformel:] Ego frater .N. promitto stabilitatem et conversionem morum meorum et obedienciam secundum regulam sancti Benedicti coram deo et sanctis eius in hoc cenobio quod est constructum in honore sancti Martini in presencia domini .N. abbatis ... 62r Deus indulgentie pater ... [Andrieu, Bd. 1, XVI, 2–4]. 63r >Ad induendam novam munialem [sic] ad benedictionem cuculle<. Deus eternorum bonorum fidelissime promissor ... [ähnlich PRG XX, 6 und I, 2; Andrieu, Bd. 1, XVI, 8, 5; bricht auf 64v ab, Fortsetzung auf 69r]. [65r–68v Einschub von anderer Hand]. >Ordo ad induendam novam monialem iuxta regulam sancti Benedicti<. Post offertorium ducatur nova monialis ad altare portans candelam accensam in manibus ... – ... Ducatur ad suum locum choro canente. Congaudete mecum et congratulamini. Sacerdos in missa procedit. [69r Fortsetzung von 64v. 69v Professformel]: Ich schwester .N. geloben statigkeit und wesen myner sitten und gehorsami nach der regel mynes herren sant Benedicten vor got und sinen heiligen in disem gotzhuß das gestiftet und gewicht ist in der ere unser frowen oder des ald dero die patroni da ze dem goczhuß sind in gegenwürtigkeit mynes geistlichenn herren und vatters her .N. abbtes. 70r Deus indulgentie pater ... [Andrieu, Bd. 1, XVI, 2–4]. 71v Finita collecta tunc asperget et turificet eas de post facit eas abbas surgere et compleat officium suum. >Oratio<. Omnipotens sempiterne deus qui artam et angustam ius[s]isti arripere viam ... (72v–87v) Reconciliatio ecclesiae et cimiterii. De ecclesie et cimiterii reconciliatione‹. Ecclesie et cimiterii reconciliatio omni die fieri potest ... Andrieu, Bd. 1, XVII, 15; Bd. 3, lib. 2, VI, 7–27. 73r Omnipotens et misericors deus qui sacerdotibus tuis tantam pre ceteris gratiam contulisti ... Andrieu, Bd. 1, XVII, 15; Bd. 3, lib. 2, VI, 7–27. 82v ›De reconciliatione cimiterii per se sine ecclesie reconciliatione‹. Quando cimiterium benedictum violatum seu pollutum separatum sit ab ecclesia ... Andrieu Bd. 3, lib. 2, VII, 1–8. 85r Litanei. Kyrieeleison ..., bemerkenswert: Pelagius, Magnus, Otmar, Fridolin; Quiteria, Verena. In der Litanei bemerkenswert: Pelagius, Magnus, Otmar, Fridolin; Quiteria, Verena. (87v–90v) De celebratione missae. >De mitra<. Mitra aurifrigiata non utitur ecclesia romana ab adventu domini usque ad festum nativitatis domini ... 88r >De baculo pastorali<. Abbas in suo monasterio et ecclesiis sibi subiectis tamen baculo pastorali uti debet ... 88v >De benedictione pontificali<. Abbas benedictionem dare potest omni die dominica cum summe misse interfuerit ... >De ministrantibus in solemni celebratione missarum<. Abbati solemniter celebraturo hos ministros adesse oportet ... 89r >De officio capellani ad mitram deservientis<. Quandocumque abbas sive in missa seu alio officio divino ... mitra utitur habere debet capellanum suppellicio indutum ... 90r >De officio capellani ad mitram deservientis in solennitatibus vesperarum<. Capellanus qui ad mitram deservire habet ... 90v Hebräisches Kolophon, siehe oben zur Geschichte (91r–v) leer(92r–96r) Register (96v) Interrogatio episcopi et abbatis. >Examen reverendi patri domini episcopi sive interrogationes<. Vis tuum sanctum propositum et sancti Benedicti regulam observare ... [Gelübde]: Volo. Et ego N nunc ordinandus abbas subiectionem et reverentiam a sanctis patribus constitutam secundum preceptum et regulam sancti Benedicti sancte Maguntinensis sedis archiepiscopo suisque catholicis successoribus perpetuo me exhibiturum promitto ... Auf der untersten Zeile hebräisches Kolophon, siehe oben zur Geschichte (IIIr–IVv) leerInhaltsangabe: Reich ausgestattetes Pontificale für Abt Johannes Feierabend, hergestellt im Jahr 1508, nachdem Papst Julius II 1507 den Murenser Äbten die Pontificalien verliehen hatte. Es enthält vor allem Benediktionen und Ordines "ad faciendum monachum et monialem"

Feierabend Johannes (-1508) [Auftraggeber],Schenk, Jerge [Schreiber]

https://swisscollections.ch/Record/991170515399805501 (Katalogeintrag in swisscollections)http://www.e-codices.unifr.ch/de/searchresult/list/one/kba/0003 (e-codices (Digitalisat))https://e-codices.ch/loris/kba/kba-0003/kba-0003_002r.jp2 (Thumbnail e-codices)

Material: PergamentEinband: 96v Schreibervermerk [in hebräischer Schrift:] Jerge Schenk schriber, 90v nur die Initialen. Von seiner Hand auch Sarnen, Cod. membr. 44 und Zürich, Zentralbibliothek Ms. C 180. Im Stifterbild und in der Initiale 30r auf 1508 datiert. Nach dem Stifterbild für Johannes Feierabend, Abt des Klosters Muri 1500–1508, bestimmt, dem Papst Julius II. 1507 die Pontifikalien verliehen hatte; Helvetia Sacra III, 1, 2, S. 931. Die von Schönherr postulierte Zuweisung der Miniaturen und historisierten Initialen an Niklaus Bertschi wird von Holenstein abgelehnt. Besitzer: Abt Johannes Feierabend, siehe Herkunft; Abt Hieronymus Frey, siehe Korrekturen und Nachträge. In den Handschriftenverzeichnissen des Klosters Muri von 1744 und 1790 aufgeführt. Im vorderen Spiegel Exlibris des Klosters Muri (Agnes Wegmann, Schweizer Exlibris bis zum Jahre 1900, 2 Bde., Zürich 1933–1937, Nr. 5120). 3r, 76r, 96v Stempel Kantonsbibliothek Aargau, 19.–20. Jh.

Angaben zur Herkunft: Mit braunem Leder bezogene Holzdeckel, 16./17. Jh. Streicheisenlinien, Einzelstempel. 2 nach vorn greifende Kantenschliessen, die untere beschädigt; auf den Messingbeschlägen Monogramm LH und menschlicher Kopf. Braun-weisse Kapitale. Gelber Schnitt. Spuren von Signakeln auf den Blättern 46, 55, 57, 59. Auf dem Rücken oben Titelschild abgerissen, unten Signaturschild Ms. Muri 3fol., zum Teil mit Bleistift ergänzt. Vorsatzblätter (I–II, III–IV) Papier

Pfad: Einzeldokumente Aargauer Kantonsbibliothek

CH-002121-2-991170515399805501, http://kalliope-verbund.info/CH-002121-2-991170515399805501

Modifikation: 15.12.2021