Detailed Information
Pontificale OCist KB Aargau Einzeldokumente Aargauer Kantonsbibliothek Signatur: AKB MsWettQ 6
Functions
Pontificale OCist KB Aargau ; Einzeldokumente Aargauer Kantonsbibliothek
Signatur: AKB MsWettQ 6
3. Drittel des 15. Jahrhunderts; 16. Jahrhundert . - 1 Band (34 Blätter), 13,5 x 8,5 cm, Lateinisch. - Liturgische Handschrift, Handschrift
Inhaltsangabe: (Ir-IIIv) leer (1r-3v) Benedictiones ornamentorum sacerdotalium.. >Benedictio ad singula ornamenta sacerdotalia<. Domine deus pater, omnipotens rex et magnificus triumphator, qui per sanctos patres nostros, qui tibi in sacerdotali ordine placuerunt ... [1v] >Benedictio corporalis<. Omnipotens sempiterne deus bene + dic quesumus linteamen vel linteamina istud vel ista ad tergendum involvendumque corpus et sanguinem domini nostri ... [ähnlich Rituale Cisterciense, S. 375]. >Alia<. Domine deus noster qui verbo cuncta creasti et spiritu oris tui vivificasti ... >Benedictio vestimentorum sacerdotalium<. Omnipotens sempiterne deus qui per Moysen famulum tuum pontificalia seu sacerdotalia atque levitica vestimenta ... [Rituale Cisterciense, S. 373]. [2r] >Benedictio ad amictum vel albam<. Domine deus omnipotens ab inicio hominibus utilia et necessaria creasti et vestimenta pontificalia et ornamenta lintea sacerdotibus ... [2v] >Benedictio ad cingulum<. Omnipotens eterne deus qui Aaron et filios eius in sacerdotali ministerio cum balteo in renibus stringi iussisti ... [3r] >Benedictio ad stolam<. Deus cuius predicatoribus convenit collum et pectus orario munire ... >Benedictio casule<. Deus fons pietatis et iusticie qui tui operis ministros ad extremum vestimento casule ... [3v] >Benedictio linteaminum<. Bene + dic quesumus domine linteamina ista vel linteamen istud ad cooperiendum sanctum altare ... - Rituale Cisterciense ex libro usuum definitionibus ordinis et caeremoniali episcoporum collectum, Westmalle 1949, S. 375 und 373 (3v-4v) Ordo visitandi monasterium monialium. >Iste est modus aliqualis visitandi<. In primo capitulo lecta capitulo sancte regule et dicto Tu autem domine etc. ... Visitator: Loquamur de ordine nostro ... Et dicat: Honorabilis domina et sorores in Christo dilecte. Credimus vos non latere quod quilibet pater abbas seu visitator habet visitare quolibet anno semel monasteria sibi subiecta ... - ... vel que sunt de necessitate sub pena excommunicacionis servare prout viderit expedire. Et sic est finis (4v-11r) Ordo eligendi abbatissam (Latein und Deutsch). >Modus seu processus in abbatissarum electionibus observandus. Domnus abbas presidens premittit<. Benedicite. Loquamur de ordine nostro. Postea pro commendacione et absolucione abbatisse defuncte dicit: Geistlichen lieben fröwen als min fröw selig von zit gescheiden ist ... [7r] >Iuramentum eligencium<. Ich swester .N. geloben und sweren by dem almechtigen gott und by siner lieben můter ... das ich ... die erwellen wil, die mich mit miner gůten gewissne bedunckt in geistlichen und zittlichen sachen die allernützist ze sin ... [8v] >Iuramentum abbatisse<. Ich swester .N. eptissin ze .N. sweren uff dissen heiligen ewangelien das ich die ligenden gütere und kostliche kleinoter und andere gerechtikeiten mines gotzhuses nit verkouffen, verpfenden noch von nüwem zů lechen machen ... will ... [9r] >Sequitur alius modus<. Modo karissime, dicat visitator, quia domus ista proprio capite caret ... Modo laborandum nobis est pro nova et idonea gubernatrice huius domus. Et leguntur diffiniciones de anno mocccc.xxiio ... (11r-v) Ordo primae tonsurae. >Sequitur de prima tonsura. Dicatur psalmus<. Conserva me domine etc. ... - ... et eum sine macula in sempiterna secula custodias. Per Christum dominum nostrum. Amen (12r-v) Ordo ad tonsurandum clericum. >Ad clericum faciendum ex seculari habitu ad religionem receptum<. Oremus dilectissimi dominum nostrum Ihesum Christum pro hoc/is famulo/is suo/is .N. qui ad deponendam comam capitis sui pro eius amore festinat/nt ... - ... et hereditatem consequi mereatur/antur in corde. Per Christum dominum nostrum. Amen - Dijon, Bibliothèque municipale Cod. 114 (Prototyp der Zisterzienserliturgie), 149ra (12v-15v) Ordo benedicendi monachum. >Incipit ordo ad monachum benedicendum et faciendum professionem<. Ego frater .N. sacerdos vel diaconus vel subdiaconus vel acolitus vel clericus vel laicus promitto stabilitatem meam et conversionem morum meorum et obedienciam secundum regulam sancti Benedicti ordinis Cisterciensis ... [15r] >Benedictio cuculle<. [Anschliessend:] >Sequitur ympnus<. Veni creator spiritus. >Versus<. Emitte spiritum tuum ... 15v >Oremus<. Deus qui corda fidelium sancti spiritus illustractione [sic] docuisti ... - 15r (Benedictio cuculle) entspricht weitgehend Dijon, Cod. 114, 149ra-rb (16r-18r) Ordo induendi sanctimonialem. >Nota ad induendam puellam claustralem. Primo dicatur ista collecta<. Oremus dilectissimi dominum nostrum Ihesum Christum pro hac/his famula/bus .N. que ad deponendam/as comam capitis sui pro eius amore festinat/nt ... - ... [16v] et hereditatem consequi mereatur/antur in corde. Per dominum nostrum. 16v >Benedictio vestimentorum<. [Texte für Nonnen eingerichtet. Anschliessend:] 17r >Benedictio velorum<. Suppliciter te domine rogamus ut super hoc velamen ancille/arum tue/arum cappiti/bus imponendum/da ... - Entspricht weitgehend Dijon, Cod. 114, 149ra-rb (18v-19r) Ordo in ramis palmarum (mit deutscher Übertragung). >In die palmarum<. Auctoritate dei omnipotentis patris et filii et spiritus sancti et beate Marie et omnium sanctorum et tocius ordinis excommunicamus conspiratores, incendiarios, fures ... [Rituale Cisterciense, S. 121]. Wir künden und tůnd hütt in den bann von dem gewalt gott des vatters und des suns und des heylgen geistes, unser fröwen sant Marien und aller gottes heilgen und des ordens von Citels alle sicherer, all eigenschaffter, all dieb, all prenner ... [19r] >Post hec candela cum lumine proiciatur ad terram<. Carissime dis ist des ordens rechtung uff diesen hüttigen tag als man das in ünsrem gemeinen orden verkünt. Wäre dz ieman an disen vorgenannten stucken schuldig wäri da got vor sy, dem gib ich zil usque ad Cenam domini sich dar uff ze bekennen (19v) Ordo suscipiendi regem Romanorum. >Ad suscipiendum Romanorum regem. Cantatur responsorium<. Ecce dies venient [sic] etc. ... >Oremus<. Deus regnorum omnium et Romani maxime protector imperii da famulo tuo .N. regi nostro triumphum virtutis tue ... Anschliessend Nachtrag "Venite timorem domini docebo vos ...", mit Melodie (20r-23v) Ordo benedicendi sanctimoniales. >Incipit ordo ad benedicendum moniales professas<. Ego soror .N. promitto stabilitatem meam et conversionem morum meorum et obedienciam secundum regulam sancti Benedicti abbatis ... 22v >Iterum dum cuculla vel clamide induitur dicat abbas<. Induat te ... [Entspricht weitgehend Dijon, Cod. 114, 149ra-rb. Texte für Nonnen eingerichtet. Anschliessend:] >Et benedicat eam publice abbas postquam ei cucullam vel mantellum dederit. Oremus<. Deus eternorum bonorum fidelissime repromissor, certissime persolutor ... - Rituale Cisterciense, S. 255-257 (25r-28v) Nachträge.. Benedictiones monialium. [25v] Benedictio in consecratione monialium 26r Eidesformeln bei der Wahl eines Abts oder einer Äbtissin für Notar, Prälat, Zeuge, Konventherren oder Klosterfrauen. 28r "De eductione de carcere" [Ergänzung über der Zeile: "monachi aut"] "monialis", mit zahlreichen Korrekturen und Ergänzungen (IVr-VIv) leerhttps://swisscollections.ch/Record/991170516267205501 (Katalogeintrag in swisscollections)
Material: Pergament Einband: Mit hellem Leder bezogene Pappdeckel, 16. Jh. Streicheisenlinien, Einzel- und Rollenstempel. Ehemals zwei Schliessbänder. Roter Schnitt. Spiegel- und Vorsatzblätter (I-III; 25-28; IV-VI), Papier, Wasserzeichen: Basler Stab, Piccard Wasserzeichenkartei Nr. 32829 (1567). Lederbezug nachträglich hellbraun übermalt. Nachträglich angebrachter brauner Lederrücken mit Goldprägung und rotem Titelschild "Pontificale", darunter Wettinger Bibliotheksignatur "Q.V.3[?]", 18. Jh., daneben auf dem Vorderdeckel Papierschild. Restauriert 2016; Restaurierungsprotokoll vorhanden
Angaben zur Herkunft: Südwestdeutsch, die deutschen Übertragungen sind in hochalemannischer Mundart geschrieben; zisterziensisch, 12v "... secundum regulam sancti Benedicti ordinis Cisterciensis ..."; 18v ... "und des ordens von Citels ...". Besitzer: Im 18. Jh. Wettingen OCist, vgl. Einband. 1r, 24v und 27v Stempel "Kantonsbibliothek Aargau", 19.-20. Jh.
Pfad: Einzeldokumente Aargauer Kantonsbibliothek
CH-002121-2-991170516267205501, http://kalliope-verbund.info/CH-002121-2-991170516267205501
Modifikation: 16.11.2023